بیوراکتور‌های یک‌بارمصرف

بیوراکتورهای یک‌بارمصرف نوعی از بیوراکتور می‌باشند که به جای استفاده از استنلس استیل و یا شیشه به عنوان مخزن واکنش بیولوژیکی، از کیسه‌های پلاستیکی برای رشد سلول‌ها استفاده می‌شود. از این نوع بیوراکتورها بیش از بیست سال است که در صنعت داروسازی استفاده می‌شود و در حال حاضر یکی از انواع  بیوراکتور‌های شناخته شده و مهم در صنعت بیوتکنولوژی هستند.

دو نوع اصلی از این نوع از بیوراکتورها موجود می‌باشد. 1) مدل همزن‌دار که همزن و دیگر تجهیزات آن به صورت یکپارچه با بیوراکتور تولید می‌شود و همگی از جنس پلاستیک می‌باشند. همزن‌ها می‌توانند هم به صورت مکانیکی و هم به صورت آهنربایی به بیوراکتور متصل شوند. 2) مدل گهواره‌ای که همزن ندارند و مواد داخل با حرکت رفت و برگشتی گهواره‌ای همزده می‌شود.
این بیوراکتورها مزایا و معایبی دارند که در ذیل به آن اشاره شده است:

مزایا
1-    انعطاف‌پذیری: از آن‌جا که در اکثر کارخانجات تولید مواد دارویی چندین داروی مختلف با تجهیزات ثابت تولید می‌شود، شستشوی بیوراکتورها جهت حصول اطمینان از عدم ترکیب باقیمانده‌ی محصولات با یکدیگر از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد که استفاده از بیوراکتور‌های یک‌بارمصرف این مشکل را تا حدودی کاهش می‌دهد. 
2-    صرفه‌جویی در زمان: آماده‌سازی بیوراکتورها که شامل شستشو و ضدعفونی می‌باشد معمولاً فرایندی زمان‌بر بوده و از ظرفیت تولید محصول می‌کاهد. در نتیجه استفاده از بیوراکتور‌های یک‌بار‌مصرف، ظرفیت تولید محصول را افزایش می‌دهد.
3-    کاهش نیاز به نیروی فنی متخصص: با استفاده از بیوراکتور‌های یک‌بار‌مصرف هزینه‌ی نگهداری و تعمیر تجهیزات حذف می‌شود. 
4-    کاهش بار میکروبی محصول.

معایب
1-    عدم امکان استفاده در مقیاس‌های بزرگ: بزرگ‌ترین حجم تولید شده برای بیوراکتور‌های یک‌بار‌مصرف 4000 لیتر می‌باشد. عدم انتقال اکسیژن کافی در مخزن، عدم اختلاط کامل مواد داخل آن و عدم بازیافت پلاستیک به کار رفته در بیوراکتور‌های یک‌بار‌مصرف از مهم‌ترین دلایل برای عدم استفاده از این بیوراکتور‌ها در مقیاس‌های بزرگ می‌باشد.
2-    این مدل از بیوراکتور‌ها قابلیت اختصاصی‌سازی ندارند: بسیاری از بیوراکتور‌ها برای محصول مورد نظر طراحی می‌شوند. اما بیوراکتور‌های یک‌بار‌مصرف بدون در نظر گرفتن محصول پایانی ساخته می‌شوند و به اصطلاح خاصیت سفارشی کردن را ندارند.

آینده بیوراکتور‌های یک‌بار‌مصرف
با توجه به مطالب مطرح شده، مهم‌ترین هدف طراحان این نوع از بیوراکتورها ساخت و به کارگیری بیوراکتور‌های یک‌بار‌مصرف در مقیاس بزرگ می‌باشد. همچنین استفاده از سنسور‌های دقیق جهت بهبود کنترل فرایند واکنش بیولوژیکی از اهداف بعدی طراحان می‌باشد.

منابع

www.wikipedia.org
www.pharmtech.com
www.americanpharmaceuticalreview.com

کلمات کلیدی: بیوراکتور، بیوتکنولوژی، بیوراکتور یک‌بار‌مصرف